Ένα ερώτημα που προβληματίζει συχνά, είναι κατά πόσο μια συμφωνία κληρονομείται, αναφορικά με τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή.
Ο κανόνας είναι ότι εάν οι προϋποθέσεις ύπαρξης και εγκυρότητας της συμφωνίας τηρούνται, τότε τα μέρη αυτής πρέπει να την εκτελέσουν. Η γενική αρχή είναι ότι οι συμφωνίες Πλήρους εκπλήρωσης (entire contracts) πρέπει να εκπληρώνονται εξολοκλήρου.
Μάλιστα, έχει νομολογηθεί ότι η μερική εκπλήρωση συμφωνίας πλήρους εξόφλησης δεν δημιουργεί δικαίωμα αξίωσης πληρωμής για το μέρος της συμφωνίας που εκτελέστηκε. Στην υπόθεση Cutter vs Powell(1795)101 ER 573, το Δικαστήριο απέρριψε αγωγή με την οποία ζητείτο η κατ’ αναλογία αμοιβή ναυτικού που απεβίωσε πριν την ολοκλήρωση του ταξιδιού. Τα ευρήματα και κατ’ επέκταση, η απόφαση του Δικαστηρίου πιθανό να ήταν διαφορετικά αν:
(α)η συμφωνία ήταν διαιρετή (severable contracts) ή (β)το ουσιαστικό μέρος εκπληρώνετο (substantial performance)
Διαιρετή, είναι εκείνη η συμφωνία που μπορεί να διαιρεθεί σε τμήματα ανεξάρτητα και από το κάθε τμήμα απορρέουν διαφορετικές υποχρεώσεις. Πχ αν η σύμβαση του ναυτικού ήταν ότι θα πληρώνεται τμηματικά με την άφιξη σε κάθε λιμάνι, ακόμα και αν δεν έφτανε στον τελικό προορισμό, πιθανόν να μπορούσε να αξιώσει την αμοιβή του για το μέρος της συμφωνίας που εκπλήρωσε.
Ουσιαστική Εκπλήρωση, είναι η εκπλήρωση που ανταποκρίνεται στο βασικό σκοπό της σύμβασης με ασήμαντες παρεκκλίσεις. Πχ αν η σύμβαση του ναυτικού όριζε ότι θα μπαρκάρει το πλοίο στο λιμάνι Ζυγίου και μόλις 2 λεπτά πριν το λιμάνι απεβίωσε και με λιγοστό επιπρόσθετο κόστος τελικά το πλοίο κατέπλευσε στο λιμάνι, τότε πιθανόν ο διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα να δικαιούταν να αξιώσει την αμοιβή του ναυτικού υπό τον όρο της αφαίρεσης ενός ποσού ίσου με την αξία της μη εκπληρωθήσας εργασίας.
ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΘΑΝΑΤΟ
Σύμφωνα με το άρθρο 37 του ΚΕΦ 149 «ο περί συμβάσεων νόμος», η έλευση θανάτου δεν αποδεσμεύει από την εκπλήρωση της σύμβασης αφού σε περίπτωση που ο οφειλέτης αποβιώσει πριν την εκπλήρωση, η υπόσχεση δεσμεύει τους εκπροσώπους του, εκτός βέβαια αν συνάγεται διαφορετική πρόθεση από τα συμβαλλόμενα μέρη.
Εν τοις πράγμασι, τις περισσότερες φορές οι συμφωνίες περιλαμβάνουν παρόμοιο με τον πιο κάτω όρο: «η παρούσα συμφωνία δεσμεύει τα μέρη προσωπικά ενώ σε περίπτωση θανάτου, δεσμεύονται εις εκπλήρωση οι κληρονόμοι, διαχειριστές, εκτελεστές και εκδοχείς των 2 συμβαλλομένων.»
ΜΑΤΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ(Frustration)
Πέρα από τα πιο πάνω, είναι περιπτώσεις στις οποίες με το θάνατο ενός εκ των μερών της συμφωνίας η εκπλήρωση καθίσταται αδύνατη. Πρόκειται για προσωποπαγές συμβάσεις. Πχ Συμφωνία τραγουδιστή για πραγματοποίηση συναυλίας. Με τον θάνατο του τραγουδιστή, εκ των πραγμάτων, ο εξορισμού ουσιώδης όρος της συμφωνίας δεν μπορεί να εκτελεστεί και μάλιστα χωρίς καμία υπαιτιότητα.
Είναι παραδεκτό ότι ματαίωσης δεν υφίσταται όταν
1. Υπάρχει εναλλακτικός τρόπος εκπλήρωσης ακόμα και με μεγαλύτερο κόστος που να ικανοποιεί το αντικειμενικό σκοπό της συμφωνίας.
2. Όταν η ίδια η συμφωνία ρητά το ορίζει.
3. Όταν η ματαίωση έχει προκληθεί από ένα μέρος με δική του υπαιτιότητα πχ λόγο δικής του συμπεριφοράς κατέστησε τον εαυτό του ανίκανο να εκτελέσει την σύμβαση.
Τέλος, σε περίπτωση ματαίωσης, το νομικό αποτέλεσμα είναι ότι η σύμβαση καθίσταται άκυρη και τα μέρη απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση εκπλήρωσης. Όμως, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης των συμφερόντων των μερών της σύμβασης, το άρθρο 65 ΚΕΦ 149 προβλέπει αποζημίωση όταν προκύπτει όφελος. Πχ αν στο πιο πάνω παράδειγμα με τον τραγουδιστή, ο θάνατος επέρχετο αφού είχε λάβει προκαταβολή, τότε οι κληρονόμοι δύναται να υποχρεωθούν σε επιστροφή αυτού του ποσού.